Ipomoea cairica (ผักบุ้งรั้ว)

Family:     Convolvulaceae
Genus:     Ipomoea
Species:     I. cairica

ชื่อสามัญ: Railway creeper
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ipomoea digitata Linn.
ชื่อวงศ์ : CONVOLVULACEAE
ชื่ออื่นๆ : บ้องเลน มันหมู
ลักษณะ : ไม้ล้มลุก เลื้อยพันหรือทอดเลื้อยไปตามพื้น ใบเป็นใบเดี่ยว แผ่นใบแยกเป็น 5-7 แฉก แต่ละแฉกเป็นรูปหอกถึงรูปไข่ โคนและปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบขนาด 5-8 ซม. ดอกสีชมพูอมม่วง ออกเดี่ยวหรือเป็นช่อ 2-3 ดอกที่ซอกใบ กลีบรองดอก 5 กลีบ รูปกลมถึงรูปไข่ ขนาด 0.6-1.2 ซม. สีเขียวอ่อน กลีบดอกโคนเชื่อมติดกัน เป็นรูปกรวย ปลายแผ่กว้างแยกเป็น 5 แฉก ขนาด 5-7 ซม. เกสรผู้ 5 อัน อยู่ในหลอดดอก รังไข่ผิวเรียบ ผลเป็นผลแห้งรูปไข่ ขนาด 1.2-1.4 ซม. ภายในมี 4 เมล็ด สีดำ

การกระจายพันธุ์ : พบกระจายทั้วไปในเขตร้อน ตามป่าชายหาด ทุ่งหญ้า ป่าเบญจพรรณตามข้างทางทั่วไป ออกดอกช่วงเดือนพฤษภาคม-สิงหาคม

ประโยชน์ : นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ รากตำพอกแก้ช้ำบวม

ข้อมูลจาก : หนังสือพรรณไม้สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เล่ม 5

Ipomoea batatas (มันเทศหวาน)

Family:     Convolvulaceae
Genus:     Ipomoea
Species:     I. batatas
ชื่ออื่น: Sweet Potato, มันเทศหวาน

Ipomoea aquatica (ผักบุ้ง)

Family:     Convolvulaceae
Genus:     Ipomoea
Species:   I. aquatica
ชื่ออื่น:   ผักบุ้ง

Ipomoea alba (ดอกชมจันทร์)

Family:     Convolvulaceae
Genus:     Ipomoea
Species:   I. alba
ชื่ออื่น:     moon vine

ดอกชมจันทร์ หรือดอกพระจันทร์ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Ipomoea alba L.อยู่ในวงศ์ Convolvulaceae สกุล Ipomoea มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตร้อนของทวีปอเมริกากลางและอเมริกาใต้และแพร่กระจาย อย่างกว้างขวาง สามารถพบได้ทั้งในเขตอบอุ่นและเขตร้อนของอเมริกา ประเทศออสเตรเลีย และในกลุ่มประเทศเขตร้อนของทวีปเอเชีย พืชในสกุลนี้มีประมาณ 650 ชนิด

การขยายพันธุ์
ขยาย พันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด อาจปลูกโดยการหยอดเมล็ดลงแปลงโดยตรง หรือเพาะเมล็ดเป็นต้นกล้า ก่อนเพาะเมล็ดมาแช่น้ำนาน 12 ชั่วโมง เพื่อให้เปลือกหุ้มเมล็ดอ่อนตัว จะทำให้งอกได้เร็วงอกไดเร็วขึ้น เนื่องจากเมล็ดดออกพระจันทร์มีเปลิอกหุ้มเมล็ดที่แข็ง เมล็ดงอกใช้เวลานานประมาณ 7-14 วัน เมื่อต้นกล้าอายุ 30 วันสามารถปลูกลงแปลงได้ นอกจากการขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดแล้วต้นชมจันทร์ยังสามารถขยายพันธุ์โดย การปักชำส่วนของลำต้น

การปลูก
ต้นชมจันทร์ สามารถขึ้นได้ในดินเกือบทุกชนิดที่มีความร่วนซุย พื้นที่ต้องระบายได้ดี เจริญเติบโตได้ในสภาพกลางแจ้งที่มีแสงแดด แปลงปลูกอาจยกแปลงผักทั่วไปเพื่อป้องกันน้ำขัง วิธีปลูกโดยขุดหลุมปลูกลึก15-20ซม.รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอก 200-500 กรัม/หลุม จากนั้นจึงนำต้นกล้าลงปลูก ระยะปลูกที่ใช้ปลูกคือ ระหว่างต้น 40-50 ซม. และระหว่างแถว 70-100 ซม. ในช่วง 1 เดือนแรกหลังปลูกควรมีการให้น้ำวันละ 2 ครั้ง คือ ตอนเช้าและตอนเย็น เมือต้นสามารถตั้งตัวได้แล้ว จึงให้น้ำวันละครั้ง เมื่อต้นดอกชมจันทร์เริ่มแตกยอดควรมีการทำค้างคล้ายกับค้างถั่วฝักยาวหรือทำ เป็นซุ้ม หลังปลูกประมาณ 2-3 เดือนก็จะเริ่มออกดอก

การใช้ประโยชน์
ต้น ชมจันทร์มีดอกสีขาวสวยงาม บานในเวลาตอนกลางคืน และกลิ่นหอม ในต่างประเทศ เช่นยุโรปและสหรัฐอเมริกาปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ แต่บางพื้นที่ของประเทศไทย เช่น ภาคใต้ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เรื่มมีการนำดอกมารับประทานเป็นอาหารโดยใช้ดอกตูมมาผัดกับน้ำมันหอย หรือลวกจิ้มกับน้ำพริก ผลการการวิเคราะห์คุณค่าทางโภชนาการของดอกชมจันทร์ พบว่าเป็นผักที่ไขมันต่ำมากและมีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อน เหมาะแก่ผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก นอกจากนี้ยังมีธาตุเหล็ก ฟอสฟอรัส และยังประกอบด้วยวิตามินต่าง ๆ ได้แก่ วิตามินบี เป็นต้น ซึ่งมีประโยชน์ต่อร่างกาย

การบำรุงรักษา
การบำรุง รักษา เมื่อผลผลิตเริ่มลดลง หรือสังเกตเห็นต้นโทรมจะต้องตัดแต่งให้แตกต้นใหม่ พร้อมกับใส่ปุ๋ยอินทรีย์ หรือปุ๋ยคอกบำรุง พร้อมให้น้ำเช้า-เย็น เพื่อให้ต้นแตกใบอ่อน จากนั้นประมาณ 2 เดือนจึงเริ่มเก็บผลผลิตได้อีกครั้ง กระทั่งต้นมีอายุ 2 ปี จึงเอาออกและปลูกใหม่อีกครั้ง

ขอบคุณข้อมูลจาก wikipedia.org

Ipomoea pandurata

Family:     Convolvulaceae
Genus:     Ipomoea
Species:   I. pandurata

เป็นไม้เถาขนาดใหญ่และเติบโตในทวีปอเมริกาเหนือ มีหัวคล้ายมมันเทศ ใบเดี่ยวรูปหัวใจ ดอกสีชมพูทรงระฆัง ขนาด4-5 เซนติเมตร ตรงกลาดอกเป็นสีม่วง

ที่มา wikipedia

Ipomoea obscura (จิงจ้อขาว)

Family:      Convolvulaceae
Genus:      Ipomoea
Species:    I. obscura


มอร์นิ่งกลอรี่ขนาดเล็ก พบการจายพันธุ์อยู่ทั่วแอฟริกาเอเชียและหมู่เกาะแปซิฟิก ในประเทศไทยจะมีชื่อเรียกว่า จิงจ้อเล็ก

 

จิงจ้อขาวเป็นไม้เถา ลำต้นเลื้อยไปตามพื้นดิน มีขนประปราย ใบ มีทั้งรูปไข่และขอบขนานหรือขอบขนานแกมไข่ โคนใบเว้าเข้าคล้ายรปหัวใจ ท้องใบมีขนสั้นสีเทา หรือสีออกขาว ดอก ช่อ ออกตามง่ามใบ ดอกย่อยมีกลีบสีขาว สีเหลือง หรือสีส้ม  ผล แห้ง รูปไข่ ค่อนข้างรูปกรวย เมล็ดไม่เกิน 4 เมล็ด

ส่วนที่ใช้ เถา ยางจากราก ใบ

สรรพคุณของจิงจ้อขาว
เถาจะให้รสเผ็ดร้อน ช่วยลดอาการบวม กระตุ้นให้ลำไส้ทำงานเป็นปกติ ขับเสมหะ ขับโลหิต ยางจากรากใช้เป็นยา ใบตำพอกบาดแผลจากไฟไหม้ น้ำร้อนลวก รักษาอาการส้นเท้าแตกเมล็ดใช้เป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยขับน้ำเหลืองเสียในผู้ป่วยโรคผิวหนัง

ขอคุณข้อมูลจาก thaiherbalmed.com

Ipomoea nil

Family:     Convolvulaceae
Genus:     Ipomoea
Species:   I. nil

สายพันธุ์นี้ จะมีดอกกว้างอยู่ในเฉดสีฟ้า และสีชมพู จะมีลายเส้นสีขาวผสมตรงขอบหรือเป็นลาย พันธุ์ที่พบบ่อยได้แก่  Scarlet O'Hara , Early Call , Rose Silk, Blue Picotee, Blue Speckled, Grandpa Ott

ความเป็นมา MorningGlory

มอร์นิ่งกลอรี่ MorningGlory
วงศ์ Convolvulaceae
สกุล Ipomoea


มอร์นิ่งกลอรี่เป็นไม้เถา ที่ได้ชื่อนี้เพราะดอกบานตอนเช้าที่มีแดดอ่อน และหุบตอนเที่ยงและบ่ายของวันที่แดดจัด แต่จะบานได้จนถึงเย็นในวันที่มีอากาศครึ้ม
มอร์นิ่งกลอรี่มีเมล็ดขนาดใหญ่ เปลือกเมล็ดหนาและแข็ง ทำให้การงอกช้าและไม่ค่อยสม่ำเสมอคือเมล็ดส่วนหนึ่งงอกใน 4 – 5 วัน ที่เหลืออาจใช้เวลาถึง 2 อาทิตย์ ถ้าต้องการให้งอกเร็วพร้อม ๆ กัน ให้แช่เมล็ดในนํ้าอุ่นแล้วทิ้งไว้ข้ามคืนเพื่อให้เปลือกอ่อนตัว หรือฝนเมล็ดกับกระดาษทรายพอให้เปลือกบางลงเพื่อให้นํ้าซึมเข้าไปได้ง่าย แล้วเพาะเมล็ดลงในที่ปลูกเลย เนื่องจากต้นไม่ชอบการย้ายปลูก ที่ปลูกควรอยู่กลางแจ้ง ดินไม่จำเป็นต้องสมบูรณ์นัก มอร์นิ่งกลอรี่เป็นไม้เถาแต่ไม่สามารถเลื้อยเกาะผนังกำแพงทึบ ต้องปลูกให้เกาะตามรั้วโปร่งๆ หรือทำแผงไม้ไผ่ให้เกาะ จะใช้เชือกหรือตาข่ายขึงให้เกาะก็ได้

MorningGlory เป็นพืชที่อยู่ในวงศ์ผักบุ้ง มีชื่อเรียกมากกว่า 1,000 สปีชี 

• Calystegia
• Convolvulus
• Ipomoea
• Merremia
• Rivea
• Astripomoea
• Operculina
• Stictocardia
• Argyreia
• Lepistemon

        สำหรับการใช้ยา ผักบุ้งเป็นที่รู้จักครั้งแรกในประเทศจีนเนื่องจากคุณสมบัติเมล็ดเป็นยาระบาย
มันถูกนำไปยังญี่ปุ่นในศตวรรษที่ 9 และพวกเขาเป็นคนแรกที่นำมันปลูกเป็นดอกไม้ประดับ ในสมัยTokugawa มันเป็นที่นิยมมาก ญี่ปุ่นได้พัฒนาสายพันธุ์ MorningGlory ให้มีการพัฒนาหลายร้อยตัว เช่นสีน้ำตาลที่รู้จักกันเป็น Dajuro และพันธุ์ที่มีชื่อว่า 'Brocade of Dawn', 'Moon in the Dusk' และ 'Wisteria Girl' มันออกดอกช่วงฤดูร้อนเป็นสัญลักษณ์ในสวนของญี่ปุ่น